Voorbeelden van dichtvormen die door de rederijkers beoefend werden.

• Een van de dichtvormen die door de rederijkers beoefend werden, is spiegeldicht. Bij deze dichtvorm worden de zinnen herhaald. In een spiegeldicht zitten rijmende zinnen en soms is er één unieke regel. In het onderstaande schema zie je hoe dit gedaan werd.
  - Zin 1, zin 2, zin 3, zin 4, zin 5, zin 4, zin 3, zin 2, zin 1 (met unieke regel) -- In het voorbeeld is de unieke regel groen gemaakt. 
  - Zin 1, zin 2, zin 3, zin 4, zin 4, zin 3, zin 2, zin 1 (zonder unieke regel)
  
  Voorbeeld
  Toen wij uit Rotterdam vertrokken
  met heimwee naar verdronken feesten
  waardoor jouw ogen tranen trokken
  omdat het tijd vergaat als geesten
  zou ik om jou wel eeuwig jokken
  omdat het tijd vergaat als geesten
  waardoor jouw ogen tranen trokken
  met heimwee naar verdronken feesten
  toen wij uit Rotterdam vertrokken.
  
  
• Ook maakten rederijkers rondelen. Een rondeel bestaat uit acht regels. Zoals je hieronder in het voorbeeld ziet zijn de eerste, vierde en zevende regel hetzelfde (Rood). Ook de tweede en de achtste regels zijn gelijk (Blauw). De derde, vijfde en zesde regel zijn elke uniek (Paars).
  
  Voorbeeld
  1. Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
  2. Voor deze wereld deugt hij niet
  3. Is hij arm, hij zal zich niet kunnen verrijken
  4. Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
  5. Eeuwig en altijd heeft hij het nakijken
  6. Men schuift hem opzij als men hem ziet
  7. Hij die niet kan vleien of iemands eer kan strijken
  8. Voor deze wereld deugt hij niet.
  
  
• Als derde maakten rederijkers ook kreeftgedichten (ook wel retrograde). Dit is een gedicht dat je van voor naar achteren kan lezen, maar ook van achteren naar voren. Dit is een best lastige vorm. Een belangrijke regel is dat je lidwoorden moet vermijden. Je kan namelijk niet bijvoorbeeld ‘de boom’ omdraaien naar ‘boom de’. Als je hier op let is het al een stuk makkelijker.
  
  Voorbeeld
  Nachtenlang verrijzen dromen / dromen verrijzen nachtenlang
  Beelden smelten samen, oud en nieuw / nieuw en oud, samen smelten beelden
  Onderhand ken ik die symptomen / symptomen die ik ken onderhand
  Schreeuwend, pratend, grijpend doorheen kou / kou doorheen grijpend, pratend, schreeuwend
  Lakens pluk ik, ik beantwoord vragen / vragen beantwoord ik, ik pluk lakens
  Bekenden staan mij bij, zelfs dode / dode zelfs, bij mij staan bekenden
  Samen komen zij, mijn opgedaagde / opgedaagde mijn, zij komen samen
  Ontwennen lukt nooit, nacht lijkt node / node lijkt nacht, nooit lukt ontwennen.

Opdracht
In periode 3 heeft Havo 4 allemaal verschillende gedichten moeten schijven. Ieder gedicht had weer andere regels en je moest goed opletten  waar je aan moest denken. De opdracht is nu om zelf een  kort gedichtje te schrijven.  Kies een van de bovenstaande vormen en probeer een gedicht te schrijven. Let goed op de regels en probeer zo origineel mogelijk te zijn!